Hoàng Hà

2. Tiểu sử nghề nghiệp

Cuộc đời và sự nghiệp ban đầu

Hoàng Hà, tên khai sinh Hoàng Phi Hồng, sinh ngày 1 tháng 12 năm 1929 tại vùng hoa ven Hồ Tây, Hà Nội. Cha ông là một người làm nghề ký lục nhưng mất sớm khi Hoàng Hà mới 9 tuổi. Mẹ ông là thợ may và con gái của một người lính Tunisia gốc Pháp. Gia đình ông có 12 anh chị em, nhưng chỉ có ông và em trai Hoàng Phi Hùng còn sống đến lúc trưởng thành. Sau khi cha mất, mẹ ông đã ở vậy nuôi con và sớm tham gia cách mạng. Để phụ giúp gia đình, năm 13 tuổi, Hoàng Hà vào làm việc trong một xưởng in.

Tham gia cách mạng và sáng tác nhạc

Sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, tháng 10 năm 1945, Hoàng Hà thoát ly gia đình tham gia cách mạng và trở thành Tổng phụ trách thiếu niên toàn huyện Yên Lãng (Phúc Yên). Ông bắt đầu sáng tác nhạc vào năm 1947 với bút danh Hoàng Hà. Trong giai đoạn này, ông được nhạc sĩ Lưu Hữu Phước tận tình giúp đỡ và chỉ bảo. Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước không chỉ hồi âm những bài sáng tác đầu tay của Hoàng Hà mà còn viết thư dạy ông học nhạc.

Trong những năm đầu sáng tác, Hoàng Hà đã cho ra một số tác phẩm như "Căm hờn", "Nhớ mái chùa yên ấm", "Bao giờ trở lại". Đến năm 1956, ông mới thực sự nổi tiếng với ca khúc "Ánh đèn cầu Việt Trì". Đến thập niên 1960, tên tuổi của Hoàng Hà đã được khẳng định trong làng âm nhạc cách mạng Việt Nam, với những ca khúc như "Tiếng hát ngày thứ bảy cộng sản", "Làng ta làm thuế".

Học tập và công tác tại Hà Nội

Năm 1962, dưới sự vận động của thầy Lưu Hữu Phước, Hoàng Hà ra Hà Nội theo học khoa sáng tác – lý luận hệ đại học ở Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Sau khi tốt nghiệp, ông về công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam với vai trò biên tập viên. Trong thời gian dài sau đó, ông tập trung vào công tác biên tập và giới thiệu tác phẩm của đồng nghiệp hơn là sáng tác nhạc.

Giai đoạn cuối sự nghiệp

Đến giai đoạn cuối của Chiến tranh Việt Nam, Hoàng Hà bắt đầu sáng tác trở lại và cho ra một số nhạc phẩm nổi tiếng với bút danh Cẩm La. Bút danh này được ông chọn như một lời tri ân tới những người dân làng Cẩm La đã cứu ông thoát chết trong một trận càn quân của quân Pháp. Ca khúc nổi tiếng nhất của ông, "Đất nước trọn niềm vui", được sáng tác vào đêm 26 tháng 4 năm 1975 tại nhà riêng ở Hà Nội và được thể hiện lần đầu tiên bởi ca sĩ Trung Kiên.

Năm 1977, Hoàng Hà đến Thành phố Hồ Chí Minh lần đầu tiên và đến năm 1985, ông vào định cư ở Bà Rịa-Vũng Tàu để tiện chăm sóc mẹ già. Ông tiếp tục sáng tác nhạc và một trong những nhạc phẩm gần đây của ông là bản giao hưởng hợp xướng "Côn Đảo", viết cùng với con trai là nhạc sĩ Hoàng Lương. Ông cũng nghiên cứu về các mảng Kinh dịch, Phật giáo và thành thạo việc sử dụng máy vi tính.

Ngày 4 tháng 9 năm 2013, Hoàng Hà qua đời tại bệnh viện Lê Lợi, Vũng Tàu vì tuổi cao sức yếu.

Cuộc sống gia đình

Hoàng Hà lập gia đình với bà Minh Phúc và có với nhau 5 người con, trong đó chỉ có nhạc sĩ Hoàng Lương nối nghiệp theo cha. Con gái duy nhất của ông là Hoàng Yến - nữ thẩm phán Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội. Hoàng Hà được đánh giá là người chăm lo cho gia đình và rất thương mẹ, thương em.

3. Thành tựu

Các ca khúc nổi tiếng

• Đất nước trọn niềm vui: Ca khúc nổi tiếng nhất của Hoàng Hà, được sáng tác vào đêm 26 tháng 4 năm 1975 và thể hiện lần đầu tiên bởi ca sĩ Trung Kiên.
• Ánh đèn cầu Việt Trì: Ca khúc nổi tiếng năm 1956, đưa tên tuổi của Hoàng Hà lên cao.
• Tiếng hát ngày thứ bảy cộng sản
• Làng ta làm thuế
• Hò dân công
• Vui lên đường
• Căm hờn
• Nhớ mái chùa yên ấm
• Bao giờ trở lại

Nhạc thiếu nhi

• Con mèo ra bờ sông
• Hoa lá chào xuân

Giao hưởng hợp xướng

• Côn Đảo: Bản giao hưởng hợp xướng gồm 4 chương, viết cùng con trai Hoàng Lương.

Các hoạt động khác

• Thành viên sáng lập Hội Nhạc sĩ Việt Nam: Tham dự đại hội thành lập Hội Nhạc sĩ Việt Nam năm 1957 và nhận tấm thẻ hội viên mang số hiệu 01.
• Giải thưởng và danh hiệu: Mặc dù không nằm trong danh sách đề cử trao Giải thưởng Nhà nước năm 2011, Hoàng Hà vẫn được nhiều người công nhận và đánh giá cao.

4. Di sản âm nhạc

Ảnh hưởng và sự nghiệp

Hoàng Hà là một trong những nhạc sĩ có ảnh hưởng lớn đến phong trào âm nhạc cách mạng Việt Nam. Ông đã sáng tác nhiều ca khúc nổi tiếng và góp phần vào việc phát triển âm nhạc Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến và xây dựng đất nước.

Tác phẩm và sự công nhận

Các tác phẩm của Hoàng Hà được công chúng yêu thích và biểu diễn nhiều lần. Ông được biết đến như một trong những nhạc sĩ gạo cội của nền âm nhạc Việt Nam, với nhiều ca khúc kinh điển và đóng góp lớn cho âm nhạc thiếu nhi và giao hưởng hợp xướng.

Di sản và tiếp nối

Di sản âm nhạc của Hoàng Hà vẫn tiếp tục sống mãi trong lòng công chúng. Những tác phẩm của ông không chỉ là niềm tự hào của âm nhạc Việt Nam mà còn là nguồn cảm hứng cho các thế hệ nhạc sĩ trẻ. Hoàng Hà đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người yêu nhạc và trở thành một trong những nhạc sĩ gạo cội của nền âm nhạc Việt Nam.